**Eerst en vooral misschien even verduidelijken: wat bedoelen wij eigenlijk met “een vol hoofd”?**

Kinderen die zich overprikkeld voelen, overspoeld worden door emoties of stress en spanning ervaren, kunnen last hebben van een "vol hoofd".
Dit kan zich uiten in verschillende gedragingen, zoals wisselende stemming, vermoeidheid, prikkelbaarheid, of zelfs lichamelijke klachten zoals hoofd- en buikpijn.
Voor ons als jeugdprofessionals (leerkracht, leerondersteuner, kindercoach, opvoeder, begeleider,…) is het belangrijk om **vroegtijdig deze signalen op te merken** én te weten **hoe je kinderen hierbij kunt helpen**, door ze inzichten en oefeningen aan te reiken om te ontprikkelen, ontspannen en ontladen.
Hieronder delen we enkele **waardevolle inzichten en praktische tips** om "volle hoofdjes" bij kinderen zoveel mogelijk te voorkomen en ook wat je kan doen als hoofden toch vol zijn gelopen.

Signalen van overprikkeling tijdig opmerken

Als jeugdprofessional is het cruciaal om de signalen van stress en overbelasting bij kinderen tijdig op te merken. Dit kan je observeren in de klas of op de speelplaats of je kan er alert op zijn tijdens bv een aanmelding of intakegesprek in je praktijk. Hier zijn enkele gedragingen die kunnen wijzen op een vol hoofd:

Meer conflicten tussen kinderen: Kinderen kunnen sneller ruzie maken met klasgenoten, broers of zussen.
Kort lontje: Een kind kan sneller boos of geïrriteerd raken om kleine dingen.
Minder weerbaarheid en veerkracht: Het zelfvertrouwen kan zichtbaar afnemen. Dit kan zich uiten in uitspraken zoals “ik kan het niet,” huilen, woede-uitbarstingen of het opgeven van taken.
Lichamelijke klachten: Kinderen klagen vaker over buikpijn, hoofdpijn of slecht slapen.
Zwaardere energie: Het kind lijkt minder opgewekt, lacht minder en is vaker stil.
Sneller huilen: Het kind wordt emotioneel om schijnbaar kleine redenen.

Herken jij deze gedragingen bij een kind? Dit kan een teken zijn dat hun zenuwstelsel uit balans is.

Triggers in kaart brengen

Naast het opmerken van signalen is het ook heel waardevol om te ontdekken wat specifieke triggers van kinderen zijn om een vol hoofd te krijgen. Dit is voor elk kind anders en kan ook in verschillende situaties anders zijn. Maar het is zo belangrijk om te weten welke zaken zorgen voor overprikkeling of overspoeling. Denk aan: gevoelig aan zintuiglijke prikkels, aan de manier van communiceren, veranderingen, nieuwe situaties,…

Als je dit - samen met een kind - kan ontdekken kan de omgeving hier zoveel als mogelijk rekening mee houden en kan op die manier spanning en stress voorkomen worden.

Klik hier voor de download “7 mogelijke triggers van een vol hoofd”.

Het belang van balans ⚖️

Een goede balans tussen het activerende en ontspannende zenuwstelsel is essentieel voor kinderen (voor ons volwassenen trouwens ook 😊) om goed te kunnen functioneren. Een vol hoofd zoveel mogelijk voorkomen doe je dan ook door regelmatig te ontladen, ontprikkelen en ontspannen.

Wij inspireren je hieronder met enkele kleine tips & tricks:1. Het belang van ontladen

Kinderen hebben vaak veel energie of emoties die zich opstapelen gedurende de (school)dag. Het is dus belangrijk om momenten te creëren waarin ze deze energie kunnen loslaten, zonder gebruik te maken van schermen. Denk aan activiteiten zoals je lichaam losschudden vlak voor een toets, korte danssessies om kort te ontladen, een kort fysiek spelletje spelen of ga bv wandelen tijdens een begeleidingssessie.

1. Creëer rustmomenten met sensorische ervaringen

Maak gebruik van rustgevende en tastbare materialen om kinderen te helpen kalmeren. Dit kan ook in een klaslokaal, opvangruimte of in jouw praktijkruimte eenvoudig gerealiseerd worden. Zorg voor een hoekje met sensorische materialen zoals:

Gevoelsbakken met gekleurde rijst of pasta
Klei of stressballen in verschillende vormen en maten (je kan ook zelf stressballen maken)
Orbeez (waterballetjes) voor zintuiglijke stimulatie
Een mp3-speler met rustgevende muziek

Het gebruik van zintuigen helpt kinderen om spanning af te voeren en zich opnieuw te verbinden met hun lichaam.

2. Zet in op lichaamsgerichte technieken

Een simpele en effectieve manier, die nog veel te weinig wordt ingezet om kinderen te helpen ontspannen, is door **gebruik te maken van het lichaam.** Denk aan massages, visualisaties en ademhalingsoefeningen. **Dit kan een vast onderdeel worden van de schooldag of begeleiding:**

**Lees een visualisatieverhaal**, met rustig muziekje, voor aan het begin van de schooldag of aan het einde van een begeleidingssessie.
Leer kinderen dat hun ademhaling hen helpt als ze overspoeld zijn door prikkels of emoties. **Visuele ademkaartjes** helpen kinderen om de oefening ook ‘leuk’ te vinden want een ademhalingsoefening is vaak een *saaie* opdracht.
Laat hen ervaren dat massages de onderlinge verbinding verstrekt én helpt om het lichaam te ontspannen. Ze kunnen op zichzelf *tokkelen* of elkaars rug masseren.
Het tokkelen op de voorkant van je lichaam (keel, borst, buik) activeert je parasympatisch zenuwstelsel (je ontspansysteem), aangezien op die plekken vele zenuwen zitten van dit zenuwstelsel.

4. Bevorder emotionele regulatie met ‘emotietools’

3. Gebruik emotietools

Help kinderen hun emoties te herkennen, gepast uiten en reguleren door gebruik te maken van ‘emotietools’ .
Deze tools kunnen een vast plekje zijn in je ruimte waar kinderen even tot rust kunnen komen en aangeven hoe ze zich voelen.
Of geef ze de nodige tools, bijvoorbeeld in hun klasbank, om enkele keren per dag te kunnen “inchecken” bij zichzelf.
Dit bevordert hun zelfbewustzijn waardoor ze beter & beter de gepaste handelingen zullen uitvoeren om tot rust te komen.
Tips die je hiervoor kan gebruiken:

Een gevoelsmeter vooraf inkleuren waarbij ze met een wasknijper kunnen aanduiden hoe ze zich voelen.
Voorzie een zakje of doosje met gedachtekaartjes (helpende en niet-helpende gedachtekaartjes). Ze kunnen eerst de niet-helpende gedachtes eruit zoeken die momenteel in hun hoofdje rondspoken, bv. “ik zal het toch niet kunnen”, “ik hoor er niet bij”, enz.
Daag de kinderen nadien uit om helpende gedachten uit te zoeken die ze nu nóg niet geloven maar die hen wel zouden kunnen helpen moesten ze deze denken.
Moedig ze aan deze kaartjes in het zicht te leggen en vaak te herhalen in zichzelf.
Voorzie lege kaartjes waarop kinderen hun zorgen kunnen neerschrijven of tekenen. Indien gewenst kunnen ze dit later met jou bespreken, in de vuilbak gooien, verscheuren, op stampen, enz.
Voorzie kindvriendelijke kaartjes met ontspan-oefeningen om ter plekke te kunnen uitvoeren: ademhalingstips, mindfulness-opdrachtjes, krachtzinnen om in gedachte te herhalen, enz. Deze visuele ankertjes motiveren kinderen

Dit helpt kinderen om op een veilige en speelse manier in contact te komen met hun emoties en behoeften.

Preventie van volle hoofden

Het is dus belangrijk om niet alleen in te grijpen wanneer een kind overprikkeld is, maar ook preventief in te zetten op ontlading, ontspanning en zodus ontprikkeling. Door regelmatig momenten van rust, ontspanning en emotionele expressie in te bouwen, kunnen kinderen beter omgaan met de uitdagingen van de dag.

Door aandacht te besteden aan ontprikkeling en ontspanning, bouw je aan de VEERKRACHT van kinderen.
Deze eenvoudige en speelse technieken helpen kinderen beter in hun vel te zitten en zorgen voor een meer ontspannen en positieve sfeer, zowel in de klas als daarbuiten.

Geef kinderen de ruimte om hun emoties te uiten en hun energie kwijt te kunnen, zodat ze niet alleen optimaal kunnen functioneren, maar zich ook gesteund en begrepen voelen. Dat is de basis om zichzelf veilig te voelen en daardoor beter te kunnen concentreren, sociale contacten te kunnen aangaan, empathisch te reageren enzovoort.

Nood aan hapklare werkvormen en methodieken?

Wij creëerden een kant en klaar draaiboek om rond “volle hoofden” te werken. Deze kan je inzetten als een 7-delige training of templates hieruit halen om in te zetten bij kinderen.
Bovenstaande zaken uit de blog komen hier uitgebreid aan bod. Denk aan wetenschap op kindermaat, trucjes en oefeningen die kinderen kunnen toepassen en belangrijke tips die ze levenslang kunnen meenemen.

Je kan dit draaiboek hier los aankopen (met enkele hele toffe extraatjes), maar je vindt dit vanaf nu ook in ons Alohi Netwerk, naast nog vele andere draaiboeken, opleidingen, online cursussen, materialen enz.

Neem dus zeker een kijkje naar **ons Alohi netwerk**!

Dit is dé all-in-one online plek waar we jou inspireren met uitgewerkte werkvormen & draaiboeken, waar we je verbinden met gelijkgestemden en verder ondersteunen in je missie.

We brengen àlles wat we creëerden en nog in de wereld zullen zetten hier samen op 1 plek. Omdat we geloven dat we veel meer kunnen als we al onze kennis en creaties delen met elkaar.

Zo kunnen we SAMEN nog meer kinderen laten stralen ✨

Ja ik wil deze hapklare materialen!